Dla Nauczycieli

Drodzy Nauczyciele!

Zagrożenie związane z rozprzestrzenianiem się koronawirusa spowodowało, że konieczne jest prowadzenie procesu nauczania zaplanowanego na ten rok szkolny w zmienionych warunkach organizacyjnych, czyli z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

W obecnych okolicznościach kluczową kwestią jest rozsądna i uwzględniająca aktualną sytuację organizacja przez poszczególnych nauczycieli zdalnego nauczania przedmiotu/przedmiotów. Ważne jest także poprawne metodycznie podejście do udostępnianych uczniom materiałów oraz przekazywanych poleceń i zadań.

Istotne znaczenie dla jakości procesu kształcenia prowadzonego na odległość ma wysoki poziom merytoryczny i odpowiednie porcjowanie materiałów edukacyjnych. Ich ilość nie powinna odbiegać od ilości materiału, który można omówić podczas zajęć prowadzonych w szkole. Zbyt duży zakres przekazywanych treści przerośnie możliwości uczniów i może ich skutecznie zniechęcić do pracy.

Dla Waszych uczniów istotne jest stworzenie im warunków, które będą sprzyjać właściwej organizacji dnia, by zachować równowagę pomiędzy nauką, rozrywką i wypoczynkiem.

Jeśli jesteś nauczycielem doświadczonym w zakresie kształcenia na odległość, pamiętaj o konieczności stałego rozwijania swoich umiejętności w tym zakresie, korzystania z bogatej oferty nowoczesnych technologii dedykowanych tym działaniom.

Zachęcamy również do dzielenia się swoim doświadczeniem z innymi nauczycielami. W obecnej sytuacji będzie to dla nich nieoceniona pomoc.

Nie wszyscy mogą mieć w pełni swobodny dostęp do internetu. W takiej sytuacji potrzebne będą alternatywne rozwiązania. Do ich poszukiwania warto włączyć rodziców i samych uczniów.

Pamiętajcie również, że oprócz przyswojenia materiału i wykonania ćwiczeń, uczniowie muszą pokonać barierę technologiczną. Logowanie, przesyłanie, generowanie postaci elektronicznej to dla nich dodatkowy czas poświęcony na naukę.

Nauczycielu, mamy nadzieję, że te wskazówki pozwolą Ci zwiększyć efektywność nauczania na odległość. Przeczytaj je uważnie, niezależnie od tego, czy masz doświadczenie w zdalnym nauczaniu, czy jest to dla Ciebie sytuacja nowa.

1. Zapoznawaj się z informacjami publikowanymi na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Cyfryzacji, przydatnymi do planowania i realizacji nauki zdalnej:

• https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-zdalna
• https://www.gov.pl/web/edukacja/lekcje-z-internetu
• https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/nauczycielu-poprowadz-lekcje-online

2. Sprawdź dostępne pomoce dydaktyczne w formie elektronicznej. Możesz korzystać z:
3. e-materiałów dydaktycznych dostępnych na stronach epodreczniki.pl, www.gov.pl/zdalnelekcje, www.cke.gov.pl, www.ore.edu.pl (więcej w dalszej części poradnika), programów i materiałów prezentowanych na kanałach telewizji publicznej, w tym kanałach internetowych https://vod.tvp.pl/;
4. innych wybranych przez Ciebie elektronicznych zasobów dydaktycznych dostępnych w sieci lub wcześniej zgromadzonych własnych materiałów elektronicznych;
5. materiałów wytwarzanych samodzielnie w postaci tekstów, prezentacji, filmów i innych form, z których korzystasz w nauczaniu.
6. Staraj się określać aktywności ucznia, które pozwolą Ci stwierdzić, czy zapoznał się ze wskazanym materiałem, a także dadzą podstawę do oceny jego pracy. Takimi aktywnościami mogą być m.in.:
7. przesłanie plików z tekstami wypracowań, rozwiązaniami zadań, nagranymi wypowiedziami, prezentacjami;
8. wypowiedź ucznia na forum;
9. udział w dyskusjach on-line;
10. rozwiązanie różnorodnych form quizów i testów.
11. Zwróć uwagę na precyzyjne opisywanie poleceń. Powinny one być sformułowane w sposób krótki, a jednocześnie jasny i zrozumiały. Pozwoli to zniwelować trudności wynikające z braku bezpośredniego kontaktu z uczniem.
12. Pamiętaj, aby w wyważony sposób dobierać ilość materiału oraz aktywności dla ucznia. Zadania do wykonania nie mogą przerosnąć jego możliwości. Efektywność zajęć będzie lepsza, jeśli postawisz na jakość i atrakcyjność, a nie ilość materiału. Warto, aby każde zajęcia uwzględniały:
13. materiał teoretyczny z przykładami – jeden lub dwa krótkie materiały, takie jak np.: spotkanie on-line, prezentacja, tekst, odniesienie do miejsca w sieci, nagrana wypowiedź i inne materiały stworzone na miarę Twoich możliwości i umiejętności;
14. aktywność dla ucznia, która potwierdzi, że zapoznał się on z materiałem;
15. dodatkowy materiał dla uczniów potrzebujących większej liczby ćwiczeń lub chętnych do poszerzenia swojej wiedzy i umiejętności.
16. Możesz prowadzić zdalne nauczanie z wykorzystaniem różnorodnych rozwiązań technologicznych, które zapewniają uczniom dostęp do materiałów oraz możliwość wykonania i przedstawienia nauczycielowi aktywności. Pamiętaj, że ten dostęp powinien być zabezpieczony indywidualnym hasłem, aby zapewnić ochronę wizerunku nauczyciela i ucznia oraz prawa autorskie do materiałów. Takimi rozwiązaniami mogą być:
17. zintegrowana platforma edukacyjna epodreczniki.pl;
18. platformy wspomagające zdalne nauczanie, z których do tej pory korzystała Twoja szkoła lub które szkoła może zainstalować i skonfigurować na potrzeby kształcenia na odległość;
19. dzienniki elektroniczne umożliwiające realizację programu nauczania;
20. w ograniczonym zakresie również poczta elektroniczna wykorzystywana do wymiany i przekazywania informacji, materiałów i rozwiązań między nauczycielami i uczniami;
21. inne rozwiązania, które według Ciebie są odpowiednie do nauczania na odległość.
22. Nie mając doświadczenia w zdalnym nauczaniu, możesz na początku posłużyć się pocztę elektroniczną. Pamiętaj jednak, że nie jest to narzędzie przeznaczone do zdalnego nauczania i możesz je wykorzystać do wymiany i przekazywania informacji, materiałów i rozwiązań w ograniczonej formie.
23. Korzystaj z różnorodnych form komunikacji elektronicznej, aby zapewnić wymianę bieżących informacji z uczniem i rodzicem lub opiekunem prawnym ucznia. Może to być na przykład komunikacja za pośrednictwem:

• dzienników elektronicznych;
• poczty elektronicznej, list dyskusyjnych;
• forum na platformie elektronicznego wspomagania zajęć;
• forum społecznościowego.

Pozwoli to zachować stały kontakt, szczególnie w przypadku niedostępności jednej z form lub innych przeszkód technicznych. Zapisz kontakty do uczniów dla każdej z tych form. Podczas przygotowywania oraz prowadzenia nauczania pamiętaj o przestrzeganiu praw autorskich do wykorzystywanych materiałów. W prawidłowy sposób opisuj bibliografię i odniesienia do źródeł w internecie.

9. Monitoruj aktywność ucznia. Wiele rozwiązań technologicznych daje możliwość obserwowania aktywności uczniów na bieżąco. Staraj się reagować, gdy uczeń nie wykazuje aktywności i dowiedz się, jakie są tego przyczyny. Mogą one tkwić w trudnościach technicznych lub innych przyczynach związanych z obecną sytuacją, które trzeba szybko rozwiązać we współpracy z rodzicami i dyrektorem szkoły.
10. Organizując pracę zdalną uczniów, uwzględniaj zasady bezpiecznego i ergonomicznego korzystania przez uczniów z urządzeń umożliwiających komunikację elektroniczną. Pamiętaj, że dzienny rozkład zajęć uczniów oraz dobór narzędzi pracy zdalnej powinny uwzględniać zalecenia medyczne dotyczące czasu korzystania z urządzeń umożliwiających pracę zdalną (komputer, telewizor, telefon) oraz wiek uczniów i etap kształcenia. Ważna jest także gwarancja ochrony danych wrażliwych i wizerunku uczniów.

Poinformuj dyrektora szkoły o ewentualnych problemach technicznych, w tym dotyczących prędkości łącza internetowego.

Wychowanie przedszkolne, edukacja wczesnoszkolna

Zawieszenie zajęć wychowawczych i dydaktycznych w przedszkolach i szkołach nie oznacza że dzieci i najmłodsi uczniowie przestają kontynuować proces wychowania i kształcenia. W tym czasie, dla wpierania rozwoju dzieci, trzeba realizować konkretne zadania zapisane w podstawie programowej.

Zadania te zobowiązują nauczyciela-wychowawcę do kontaktu z rodzicami, aby razem z nimi ustalić sposób i zakres realizowania działań edukacyjnych. W tym celu nauczyciele powinni zadbać o kontakt z rodzicami, wykorzystując np.:

1. stronę internetową przedszkola / szkoły,
2. komunikatory, profile przedszkoli, szkół,
3. kontakt telefoniczny.

Nauczyciele wspólnie z rodzicami powinni określić najdogodniejszą formę wzajemnego kontaktu, która pozwoli im na rozważne i odpowiedzialne zorganizowanie w warunkach domowych odpowiednich form wspierania rozwoju dzieci.

Obecna sytuacja sprawia, że podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz edukacji wczesnoszkolnej powinna być realizowana – przy współpracy nauczyciela i rodziców – w warunkach edukacji w domu rodzinnym.

Przedszkole

Czas, w którym dziecko nie chodzi do przedszkola, można wykorzystać na to, aby stało się ono bardziej samodzielne. Warto zachęcać je do utrzymania czystości w swoim kąciku (pokoju), przygotowania prostych posiłków razem z rodzicami, wykonywania w swoim tempie czynności związanych z ubieraniem, przygotowaniem do snu. W tych ostatnich czynnościach, z powodu pośpiechu, dzieci są zazwyczaj wyręczane. Pobyt w domu daje możliwość częstych rozmów z dziećmi na różnorodne tematy, a tym samym wzbogacania ich słownictwa. Ważne jest także znalezienie czasu na czytanie dzieciom i z dziećmi. Aby urozmaicić zajęcia, można skorzystać z edukacyjnych programów telewizyjnych. Pobyt w domu może być także okazją do prowadzenia rozmów z dzieckiem, tłumaczenia otaczających nas zjawisk. Inne zajęcia o charakterze edukacyjnym to m.in. zabawy przy wspólnym stole: gry planszowe, czy zabawy i gry zręcznościowe. Należy pamiętać, że podstawową formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym jest zabawa.

Podejmowanie tych działań pozwoli na nabywanie przez dziecko doświadczeń w różnych obszarach rozwojowych: fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym.

Za pośrednictwem strony internetowej przedszkola/szkoły lub innej formy komunikacji nauczyciel może udostępnić rodzicom:

1. propozycje wykonania prac plastycznych, projektów technicznych, zabaw badawczych lub eksperymentów;
2. konkretną propozycję opracowaną na potrzeby grupy jego dziecka, adekwatną do realizowanego programu;
3. opracowane przez siebie propozycje twórczej aktywności dzieci;
4. linki do słuchowisk, audycji radiowych, informacje o programach telewizyjnych (pasma edukacyjne Telewizji Polskiej), a także programów, zabaw on-line.

Materiały powinny być udostępniane w rozsądnej ilości i odpowiednich odstępach czasowych.

Istotną rolę w tworzeniu warunków do edukacji przedszkolnej w domu, odgrywa współdziałanie nauczycieli z rodzicami. Formy kontaktu z rodzicami, które mają być pomocą, wsparciem ich działania, nauczyciel powinien ustalić bezpośrednio z rodzicami. Pamiętajmy, że wspieranie aktywności dzieci nie jest zadawaniem zadań i ćwiczeń do obowiązkowego wykonania. Dziecko w domu powinno, tak jak w przedszkolu, bawić się samodzielnie swoimi zabawkami, konstruować, układać, sprzątać, czuć się bezpieczne i swobodne w swej aktywności. Powinno się także umożliwić dziecku zaspokajanie potrzeb aktywności fizycznej, np. poprzez wykonywanie ćwiczeń gimnastycznych.

Edukacja wczesnoszkolna

Proces wychowania i kształcenia prowadzony w klasach I–III szkoły podstawowej umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości i sensu działania. Ten sam proces realizowany obecnie w domu ma umożliwić dzieciom poznanie tych aspektów. Na początku rodzice powinni spokojnie przedstawić dzieciom nową sytuację, w której się znalazły. Ważne jest wyjaśnienie przyczyn izolacji rodzin i ludzi. Dzieci w nowej sytuacji są mniej zainteresowanie pisaniem zdań czy wypełnianiem kart pracy, natomiast oczekują odpowiedzi na wiele pytań zaczynających się najczęściej od słowa: „dlaczego?”.

W domu rodzice w sposób naturalny bawią się z dziećmi i każda zabawa, gra, rozmowa, wspólne oglądanie filmu to formy wspierające rozwój dziecka. Czas, w którym dziecko nie chodzi do szkoły, można wykorzystać na to, aby stało się ono bardziej samodzielne, lepiej zorganizowane, odpowiedzialne. Pobyt w domu daje możliwość częstszych rozmów z dziećmi na interesujące je tematy. W ten sposób można wzbogacać ich słownictwo oraz wiedzę o świecie. Ważne jest także wspólne czytanie książek, rozmawianie o nich i objaśnianie. Głośne czytanie oraz słuchanie tekstu czytanego jest najlepszą metodą nauki czytania.

Rodzice powinni włączać dzieci w możliwe do wykonania na ich poziomie wszelkie prace domowe, których przebieg można wzbogacać np. o aspekty matematyczne (np. ważenie, odmierzanie, odliczanie), dotyczące ochrony środowiska (np. segregacja śmieci i rozmowa o tym procesie) czy związane z rozumieniem własnych emocji (np. doświadczanie radości zwycięstwa czy zaakceptowania przegranej podczas gier planszowych).

Dziecko najlepiej rozwija się, kiedy uczestniczy w procesie nadawania znaczeń czynnościom i działaniom, które wykonuje. Wynika to z naturalnej potrzeby działania. W tej sytuacji nauczyciel może przekazać rodzicom za pośrednictwem strony internetowej szkoły lub innej formy komunikacji:

1. propozycje wykonania projektów plastycznych, projektów technicznych, zabaw badawczych lub eksperymentów do wyboru;
2. propozycję opracowaną na potrzeby zabaw i zajęć uczniów swojej klasy, powiązaną z treściami realizowanego programu w tej klasie, opracowane przez siebie lub udostępniane propozycje zadań, ćwiczeń, twórczej aktywności uczniów;
3. linki do słuchowisk, audycji radiowych i programów telewizyjnych (pasma edukacyjne Telewizji Polskiej dla najmłodszych dzieci), a także programów, zabaw on-line;
4. zestaw ćwiczeń i zadań dla uczniów – przemyślanych, zgodnych z założeniami i treściami realizowanego w danej klasie programu nauczania, zgodnych z potrzebami rozwojowymi uczniów;
5. cyfrową wersję podręcznika danej klasy (jeżeli to możliwe).

Nauka dziecka w domu to stwarzanie warunków do jego aktywizacji we wszystkich obszarach rozwoju, a nie powtarzające się wypełnianie schematycznych zadań. Praca dziecka z zeszytem czy wypełnianie tzw. kart pracy nie powinny być podstawową formą aktywności dzieci. Pamiętaj zatem, aby przede wszystkim wspierać aktywności dzieci, a nieco rzadziej zadawać obowiązkowe zadania i ćwiczenia do wykonania.

Istotą procesu uczenia się dziecka w wieku wczesnoszkolnym jest jego udział w eksperymentach i doświadczeniach wielozmysłowych. Eksperyment i doświadczenie wielozmysłowe to konkretne działanie w przestrzeni, mogące przybrać postać np. rodzinnych projektów. Może to być:

1. przygotowanie produktów i pieczenie ciasta z notatką dotyczącą czasu przeprowadzania kolejnych czynności w projekcie;
2. opracowanie rodzinnego księgozbioru z klasyfikacją książek według przyjętej zasady;
3. zorganizowanie rodzinnego turnieju gier planszowych;
4. rodzinna wycieczka po wirtualnym muzeum z wykonaniem notatki w postaci wydruku trzech ciekawych eksponatów i zapisu informacji o nich;
5. budowanie z klocków konstrukcji na wybrany temat;
6. przygotowanie świątecznych kartek dla koleżanek i kolegów z klasy w wersji papierowej i cyfrowej.

---

Źródło:

Materiały

Kształcenie​_na​_odległość​_–​_poradnik​_dla​_szkół.pdf 0.99MB
Kształcenie​_na​_odległość​_–​_poradnik​_dla​_szkół.doc 0.63MB